شهر طراحی شهری متناسب با ماهیت     

                                          سید مجتبی عظیمی / کارشناس عمران

اولین چیزی که پس از شنیدن نام شهرها در اذهان عمومی تداعی می شود ماهیت آنهاست، که ممکن است اقتصادی، صنعتی، تاریخی و ... باشد. نکته حائز اهمیت آن است که می باید طراحی شهرمان را بر اساس ماهیت آن انجام دهیم. اگر شهر ما تاریخی است بهترین حالت یا گزینه آن است که ما چهره و نمای شهر را بر اساس مستندات تاریخی، باستانی و فرهنگی بسازیم، به طور مثال در شهرهای کویری در نماهای بیرونی ساختمان از کاهگل و یا خشت و گل استفاده شود و بهتر است برای کفپوشهای پیاده رو از خشت و آجر پخته (آجر قزاقی) استفاده کنیم چنانچه در بعضی شهرهای دنیا نیز چنین استفاده هایی در نما و پلان مشاهده می شود.

بعضی بر این تصور هستند که استفاده از گل، خشت و یا کاهگل در نما باعث کم شدن مقاومت و کاهش سختی سازه می شود که ممکن است در برابر خطرهای طبیعی احتمالی مثل زلزله باعث به وجود آمدن وضعی نامطلوب و اسف بار گردد ولی چنانچه تجربیات و مستندات نشان می دهد این تصور صحیح نیست، به طور مثال در ویلاهای مکزیکی بدنه اصلی سازه با استفاده از آجر، بتن مسلح و یا اسکلت فلزی ساخته می شود در حالی که توسط کاهگل و سطوح خشت و گلی در نما، پوشش داده شده و ماهیت مستحکم سازه توسط اینگونه نماها پنهان شده است. با این کار ما هم با سازه ای مقاوم در برابر عوامل طبیعی مانند زلزله روبه رو هستیم و هم اینکه نمای محیط متناسب با ماهیت شهر بوده و با تضادی بصری در شهر رو به رو نیستیم.

نکته دیگر که باید مورد توجه قرار گیرد نحوه توزیع کاربری ها و چینش امکانات شهری است. برنامه ریزی مناسب و کاربردی می تواند از ترافیک و شلوغی بیش از اندازه در نقاطی از شهر و تردد کم در نقاط دیگر جلوگیری کند. نتیجه آنکه با این کار می توان از رشد منفی شهر که محدود به یک یا چند خیابان می شود جلوگیری و از به وجود آمدن چهره ای تکراری و خسته کننده در شهر خودداری نمود. رشد شهر در خیابانهای مختلف باعث زیباتر شدن شهر نیز خواهد شد.

اما در بحث زیباسازی شهرها و نمای شهری نحوه و نوع استفاده از درختان و فضای سبز نیز حائز اهمیت است به طوری که توصیه شده است که در شهرهای کویری از درختان سوزنی برگ مثل کاج ، سرو و یا درختان مقاوم در برابر حرارت ( دمای بالا) مثل نخل استفاده شود که این درختان در تمام طول سال سبز بوده و نمای ویژه ای را به شهر می دهد.

مدیریت متمرکز، برنامه ریزی هدفمند و هماهنگ ارگانهای مختلف در شهر اعم از شهرداری ، منابع طبیعی، جهاد کشاورزی، میراث و جلب همکاریهای مردمی باعث به وجود آمدن شهری زیبا و توسعه صنعت گردشگری در شهر خواهد شد.

 منبع: سایت علمی مهندسی عمران